Tái chế nhựa không hoạt động và sẽ không bao giờ hoạt động

- Katie Martin / The Atlantic; Getty -

Người Mỹ ủng hộ việc tái chế. Chúng tôi cũng vậy. Nhưng mặc dù một số vật liệu có thể được tái chế hiệu quả và được làm một cách an toàn từ nội dung tái chế, nhựa không thể. Tái chế nhựa không hoạt động và sẽ không bao giờ hoạt động. Hoa Kỳ vào năm 2021 có tỷ lệ tái chế ảm đạm khoảng 5% đối với chất thải nhựa sau tiêu dùng, giảm từ mức cao 9,5% vào năm 2014, khi Hoa Kỳ xuất khẩu hàng triệu tấn rác thải nhựa sang Trung Quốc và tính nó là tái chế - mặc dù phần lớn không phải vậy.
Tái chế nói chung có thể là một cách hiệu quả để thu hồi tài nguyên vật liệu tự nhiên. Tỷ lệ tái chế giấy cao của Mỹ là 68%, đã chứng minh điều này. Vấn đề tái chế nhựa không nằm ở khái niệm hay quy trình mà nằm ở chính vật liệu.
Vấn đề đầu tiên là có hàng ngàn loại nhựa khác nhau, mỗi loại có thành phần và đặc điểm riêng. Tất cả chúng đều bao gồm các chất phụ gia hóa học và chất tạo màu khác nhau không thể tái chế cùng nhau, khiến cho không thể phân loại hàng nghìn tỷ mảnh nhựa thành các loại riêng biệt để chế biến.

Ví dụ, chai nhựa polyethylene terephthalate (PET#1; VD: chai nước ngọt) không thể được tái chế cùng những hộp nhựa PET#1 (VD: hộp nhựa trong suốt đựng bánh tráng trộn), bởi lẽ thành phần PET#1 của chúng không giống nhau; chai PET#1 xanh lá không thể được tái chế cùng chai PET#1 trong suốt (đây là lý do tại sao Hàn Quốc đã cấm tuyệt đối chai nhựa PET#1 có màu từ hồi 2020). Đây mới chỉ là hai trong số nhiều những loại nhựa cần phải được phân loại trước khi tái chế.

Một vấn đề khác là việc xử lý lại chất thải nhựa - khi có thể - là lãng phí. Nhựa rất dễ cháy và nguy cơ hỏa hoạn tại các cơ sở tái chế nhựa ảnh hưởng đến các cộng đồng lân cận - nhiều trong số đó nằm trong các cộng đồng có thu nhập thấp hoặc cộng đồng da màu.
Không giống như kim loại và thủy tinh, nhựa không trơ. Các sản phẩm nhựa có thể bao gồm các chất phụ gia độc hại và hóa chất hấp thụ, và thường được thu gom trong các thùng rác bên lề đường chứa đầy các vật liệu có thể nguy hiểm như hộp đựng thuốc trừ sâu bằng nhựa. Theo một báo cáo do chính phủ Canada công bố, rủi ro độc tính trong nhựa tái chế cấm "phần lớn các sản phẩm nhựa và bao bì được sản xuất" được tái chế thành bao bì cấp thực phẩm.
Tuy nhiên, một vấn đề khác là tái chế nhựa đơn giản là không kinh tế. Nhựa tái chế có giá cao hơn nhựa mới vì việc thu gom, phân loại, vận chuyển và tái xử lý chất thải nhựa rất tốn kém. Ngành công nghiệp hóa dầu đang nhanh chóng mở rộng, điều này sẽ làm giảm hơn nữa chi phí nhựa mới.
Bất chấp thất bại nghiêm trọng này, ngành công nghiệp nhựa đã tiến hành một chiến dịch kéo dài hàng thập kỷ để duy trì huyền thoại rằng vật liệu này có thể tái chế. Chiến dịch này gợi nhớ đến những nỗ lực của ngành công nghiệp thuốc lá nhằm thuyết phục những người hút thuốc rằng thuốc lá có lọc tốt cho sức khỏe hơn thuốc lá chưa lọc.
Tái chế cơ học thông thường, trong đó chất thải nhựa được nghiền nát và tan chảy, đã tồn tại trong nhiều thập kỷ. Giờ đây, ngành công nghiệp nhựa đang quảng cáo những lợi ích của cái gọi là tái chế hóa học - trong đó chất thải nhựa được phân hủy bằng cách sử dụng nhiệt độ cao hoặc nhiều hóa chất hơn và biến thành nhiên liệu hóa thạch chất lượng thấp.
Vào năm 2018, Dow Chemical tuyên bố rằng nhà máy tái chế hóa chất Renewlogy ở Thành phố Salt Lake đã có thể xử lý lại chất thải nhựa hỗn hợp từ Boise, Idaho, các hộ gia đình thông qua chương trình "Hefty EnergyBag" và biến nó thành nhiên liệu diesel. Tuy nhiên, như Reuters đã tiết lộ trong một cuộc điều tra năm 2021, tất cả các loại chất thải nhựa khác nhau đã làm ô nhiễm quá trình nhiệt phân. Ngày nay, Boise đốt chất thải nhựa hỗn hợp trong lò nung xi măng, dẫn đến lượng khí thải carbon làm nóng lên khí hậu. Thất bại Renewlogy được ghi nhận đầy đủ này đã không ngăn được ngành công nghiệp nhựa tiếp tục công bố rằng tái chế hóa học có tác dụng đối với "nhựa lẫn".
Tái chế hóa chất là không khả thi. Nó đã thất bại và sẽ tiếp tục thất bại vì những lý do thực tế, thực tế tương tự mà việc tái chế nhựa cơ học thông thường đã liên tục thất bại. Tệ hơn nữa, khí thải độc hại của nó có thể gây ra tác hại mới cho môi trường, khí hậu và sức khỏe của chúng ta.

Chúng tôi không đưa ra trường hợp tuyệt vọng. Ngược lại. Chúng ta cần sự thật để các cá nhân và các nhà hoạch định chính sách có thể có hành động cụ thể. Các giải pháp đã được chứng minh cho các vấn đề rác thải nhựa và ô nhiễm của Hoa Kỳ tồn tại và có thể nhanh chóng được nhân rộng trên khắp đất nước. Các giải pháp này bao gồm ban hành lệnh cấm đối với túi nhựa sử dụng một lần và các sản phẩm dịch vụ thực phẩm bằng nhựa sử dụng một lần không thể tái chế, đảm bảo khả năng tiếp cận rộng rãi với các trạm nạp nước, lắp đặt thiết bị rửa chén trong trường học để cho phép học sinh ăn thực phẩm trên các món ăn thật thay vì nhựa sử dụng một lần, và chuyển Bữa ăn trên Bánh xe và các chương trình giao bữa ăn khác từ đồ dùng một lần sang bát đĩa có thể tái sử dụng.
Nếu ngành công nghiệp nhựa đang đi theo cẩm nang của ngành công nghiệp thuốc lá, nó có thể không bao giờ thừa nhận sự thất bại của việc tái chế nhựa. Mặc dù chúng ta có thể không thể ngăn họ cố gắng đánh lừa chúng ta, nhưng chúng ta có thể thông qua các luật hiệu quả để đạt được tiến bộ thực sự. Các lệnh cấm nhựa sử dụng một lần làm giảm chất thải, tiết kiệm tiền đóng thuế chi cho việc xử lý và dọn dẹp, đồng thời giảm ô nhiễm nhựa trong môi trường.
Người tiêu dùng có thể gây áp lực lên các công ty để ngừng lấp đầy các kệ hàng bằng nhựa sử dụng một lần bằng cách không mua chúng và thay vào đó chọn tái sử dụng và sản phẩm trong bao bì tốt hơn. Và tất cả chúng ta nên tiếp tục tái chế giấy, hộp, lon và thủy tinh của mình, bởi vì điều đó thực sự hiệu quả.
(Judith Enck là cựu quản trị viên khu vực của EPA, chủ tịch của Beyond Plastics và là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Bennington. Ông ấy còn là một kỹ sư hóa học và là người sáng lập Last Beach Cleanup).

- theo theatlantic.com-